‘Te mooi om onwaar te zijn!’ Zo kan je de christelijke visie op kunst samenvatten, zoals professor Jozef Wissink ook deed, vrij vertaald naar een van de grootste filosofen aller tijden, Tomas van Aquino. Waar kunnen we Gods unieke schoonheid, waarheid en goedheid dichter benaderen dan in de kunsten? Waar spelen de kunsten met meer overtuiging samen om de ziel te raken dan in de liturgie? De teksten, de muziek, de schilderijen, de gewaden, de kandelaars en het vaatwerk: alles helpt om de glorie van de onzichtbare God te verbeelden.
In onze oud-katholieke schuilkerken was daarbij iets bijzonders aan de hand. Terwijl deze huiskerken van de buitenkant niet mochten opvallen, kenden ze aan de binnenkant een rijk liturgisch leven waarin prachtige gewaden werden gedragen en schitterend vaatwerk van edelmetaal werd gebruikt. Sommige van deze voorwerpen zijn zo uniek dat ze nu te zien zijn in lokale of nationale musea, zoals in de vaste collectie van Museum Catharijneconvent in Utrecht. Andere blijven ook na eeuwen nog gewoon in gebruik voor het doel waarvoor ze ooit aan de parochie werden geschonken.
Deze kostbare liturgische voorwerpen verbinden ons met generaties gelovigen van andere tijden. Maar bovenal dienen ze het heilig spel dat elke viering van de liturgie is. Ze maken een ruimte waarin het innerlijk leven gevoed kan worden van allen die aan de liturgie deelnemen. Zo helpen ze ons om mensen te zijn die delen in Gods unieke goedheid en schoonheid. Dat balans hierbij belangrijk is blijkt uit een van onze gezangen: ‘Verheerlijkt de Heer met wat schoon en wat heilig is, brengt Hem uw gaven, al zijn ze maar klein: de Mensenzoon, bij wie elk mensenkind veilig is, vraagt slechts uzelf om Hem eigen te zijn.’ (Gezang 975, bewerking: Koenraad Ouwens)
Wit bloemenkazuifel met pelikaan, ca 1650-1675, nog altijd in gebruik in de parochie van de
H.H. Petrus en Paulus te Amsterdam
Dit artikel verscheen eerder in het Kom & Zie magazine. Wil je het volledige magazine lezen? Dat kan hier.