Ik kom niet altijd toe aan mijn kerncompetentie als priester
In de Abdij van Maria Toevlucht in Zundert komen we samen in de derde week van januari: een diaken, 17 priesters, pastoors – al dan niet met emeritaat – en de twee bisschoppen. Retraiteleider is de Anglicaanse priester Paul Vrolijk. Hij is coach en trainer voor wie scherper zicht op en meer stevigheid wil krijgen in het prachtige werk als diaken, priester, pastoor en bisschop. Op de openingsvraag van de retraiteleider: “Wat is jouw hoop voor deze week?” komen verrassende antwoorden, die niet nieuw zijn, nu wel hardop worden uitgesproken: “Ik kom niet toe aan mijn kerncompetentie als priester”, “Ik maak me zorgen om de toekomst”, “Wat mag van mij als pastoor verwacht worden?”
Door: Jan van der Steen
Vooraf: De retraite is rijk aan vele verhalen van ieder van ons over ons werk en wat erbij komt kijken. Ik zal me niet wagen aan een compact verhaal, wel enkele indrukken proberen weer te geven, die indruk hebben gemaakt.
Welk pad past bij mij?
Fris beginnen we op de tweede dag na de viering van de eucharistie. Ons wordt een veelheid van beelden van ‘de weg’, ’een weg’ op de wand getoond: het pad is druk, leeg, vol, gehuld in duister, licht, glibberig, een kruispunt dan wel nauwelijks te herkennen als een pad. “Welke pad past bij mij?” Velerlei mogelijkheden vragen om een persoonlijk antwoord.
Doe de test. Een greep uit de ruif: God beminnen – buiten de deur: in de rituelen en symbolen; – ascetisch alleen en in eenvoud; – in de zorg om de ander: in het omzien, in het goede gesprek; – in het geheim en het vieren.
In kleine intieme groepen horen we en luisteren we naar elkaars verhalen. Wat opvalt is dat er veel werk op het bordje van de pastoor terechtkomt dat niet tot haar en zijn taak behoort: vastgoed, financiën, restauratiewerkzaamheden, e.a.
Welk werk creëert nieuwe energie – wat kost energie?
Er wordt veel werk op het bordje van de pastoor gelegd. Evenzeer op het bordje van de leden van het kerkbestuur. Over de bordjes van de bisschoppen doen we er maar even het zwijgen toe.
Wat – vinden wij – zijn nu eigenlijk de kerntaken van de pastoor, om ons daartoe te beperken. Om tot een goed antwoord op deze vraag te komen kan de volgende vraag behulpzaam zijn: ‘Wat kan enkel jij als priester, pastoor doen?’ Van oudsher zijn de kerntaken van de pastoor:
– Vieren: voorgaan in de liturgie;
– Leren: catechese;
– Zorgen: pastoraat, zielzorg, omzien naar de gelovigen, gasten, zinzoekers, de onverwachte kerkganger;
– Diaconie: – de kerk is er niet om zichzelf, maar heeft als kerntaak: het dienen van elkaar en de wereld.
Het zal geen verrassing zijn dat wij pastores vreugde, plezier beleven als wij al onze energie kunnen en mogen wijden aan het vieren, het leren en omzien naar de parochianen, kerkgangers, gasten en hen die zomaar over de drempel van het kerkgebouw stappen.
Wat neem je mee naar huis, wat laat je achter?
We lezen uit het evangelie volgens Johannes hoofdstuk 21, de verzen 1-14 over de wonderbare visvangst en de verzen 15-22 over de vraag van Jezus aan Petrus: “Heb je me lief, meer dan de anderen hier?”
Een rijkdom aan ervaringen wordt meegenomen naar huis. Om een aantal te nomen:
Bekijk je leven en je werk eens vanuit een andere optiek. Het zoeken van de balans tussen het vele en het ene. Hoe ziet de verhouding eruit tussen mijn ‘reactief’ dan wel ‘proactief’ werken. Kun je je in je werk bewust worden van de aanwezigheid van God en kun je ook genade ervaren in de pauzes?
Heerlijk om gebroederlijk en zusterlijk mee te deinen op het ritme van de psalmen in het koorgebed van de monniken. Mogen zij – zes in getal – én wij dat maar op onze eigen manier volhouden! Hoe kunnen we zo goed mogelijk bewaken dat het interessant blijft om als priester in de kerk te werken.
Wat in de grote groep niet is ervaren, wel in klein verband
In de kleine groepsgesprekken zijn er soms pareltjes van collegiale bemoediging en inspiratie. De retraite is opnieuw een verrijking. Veel van wat in de inleidingen is aangereikt is niet nieuw, maar scherpt aan tot een hernieuwde bewustwording.
Bovenal zijn de retraitedagen wederom het moment om in alle rust en met een goede Trappist in de hand intensiever met collega’s op te trekken en elkaar zo beter te leren kennen. Met dank aan de bisschoppen.
Jan van der Steen
PS:
Noteer alvast: De volgende retraite van de geestelijkheid zal gehouden worden van 13-16 januari 2026 in de Hooischuur van de Sint Willibrords Abdij, Doetinchem.
