In voorbereiding op de synode van aanstaande zaterdag 15 november, kwamen in september afgevaardigden van parochies uit het hele land samen tijdens de Inspiratiedag. We zochten met elkaar naar nieuwe vormen van kerk-zijn in deze tijd, we wisselden ervaringen uit en deden nieuwe ideeën op. In dit nieuwsbericht delen we van vijf workshops van die dag de belangrijkste inzichten.
1. Stilte en Gebed
Niet de zondagse eucharistieviering, maar een andere vorm van samenzijn in de kerk. Dat hebben onderstaande drie initiatieven gemeen. Ze sluiten met hun andere vorm dicht aan bij een al bestaand markeringsmoment (zoals de maandelijkse sirene, of het opbreken van de markt) en zoeken oecumenische samenwerking. Dat werkt: er komen andere mensen naar de kerk en de bezoekersaantallen zijn stabiel.
Tracy Schuurman uit Culemborg laat zich met het stadsklooster Culemborg inspireren door het rijke monastieke verleden van het stadje. Elke week, na afloop van de markt, is er een lunchpauzemeditatie om 12.00. Met deze wekelijkse rustmomenten van gebed en bezinning wordt een ander publiek bereikt dan op zondag.
In Amersfoort, vertelt Irene IJgosse, organiseren de binnenstadskerken een wekelijks op donderdagavond oecumenisch avondgebed in de St. Joris op ’t Zand. Het programma bestaat uit gebed, liederen, psalmen, een Bijbeltekst en ruimte voor stilte en bezinning en duurt van 19.00 tot 19.30.
Nicole Fijten- van der Spoel vertelt dat Schiedam elke maand een oecumenische ‘sirenedienst’ houdt, gekoppeld aan de maandelijkse alarmcontrole. De kerkdeur is open vanaf 11:30 uur. In stilte komen de bezoekers samen rond het Corpus Christi-beeld om na de sirene te bidden voor vrede en gerechtigheid. Tijdens de viering worden twee kaarsen aangestoken – één voor vrees en één voor hoop – naar aanleiding van actuele berichten die de voorganger uit de media kiest en toelicht. Achteraf is er ruimte voor ontmoeting bij koffie of thee.
2. Ruim baan voor jongeren
Jongerenpastor Thelma Schoon vertelt: “De kerk draagt verantwoordelijkheid voor het levensgeluk van jongeren en heeft iets uiterst kostbaars te bieden: leven in de ruimte van Gods liefde. Dat kan alleen door ruimte te maken waar jongeren zich gezien, welkom en veilig voelen en worden uitgedaagd het leven met Christus te verkennen.
Jongeren van nu (Gen Z) hebben behoefte aan authenticiteit, zijn open over hun geloofszoektocht, hebben behoefte aan explicatie, zijn traditioneler en neigen naar individuele spiritualiteit.”
De kerk kan hen tegemoetkomen door ruimte te maken voor:
- Luisteren in plaats van ‘programmeren’
- Inbreng en levenservaring van jongeren
- Het delen over je eigen geloof(sweg)
- Begeleiding
- Verbindingen buiten je kerkmuren
3. Geloofwaardig online
Klaas Feijnenbuik doet de online communicatie voor de Paradijskerk Rotterdam. Toen hij voor het eerst online zocht naar de Paradijskerk, kwam het op hem over als een gesloten gemeenschap. Wat hij zag was:
- Verouderde website (corona-informatie)
- Inactief Instagram-account
- Weinig te vinden over waar de OKK voor staat
- Weinig te vinden over hoe een mis verloopt
Hij maakt nu reels op Instagram met een groot bereik. Dit levert ook offline wat op. Meer interactie met buren en nieuwe (jonge) parochianen, inclusief dopelingen en communicanten.
Janneke van der Veer, communicatiecoördinator van de landelijke kerk, gaf aanvullend communicatietips voor parochies:
- Wees dáár waar je doelgroep is: op social media.
- Kies de kanalen waarop je aanwezig bent met beleid. Wie is jouw doelgroep? Waar zit jouw doelgroep? Wat is haalbaar in jullie specifieke situatie? Kun je misschien een digital native vinden die Instagram stories wil maken voor jouw kerk?
- Leer jouw kanaal en doelgroep goed kennen. Wat werkt wel, wat niet? Wat vinden mensen interessant?
- Zorg voor een goede eerste indruk: representatief, levendig beeld van goede kwaliteit; laat mensen zien; geef up-to-date en toegankelijke informatie
- Blijf aan die doelgroep denken! Verlaag de drempels zo veel mogelijk. Laat buiten zien wat er binnen gebeurt.
- Social media: wees dus sociaal. Like, reageer, volg, deel… En denk aan je buren!
4. Kerk in de buurt
Kerkzijn in de buurt steunt op twee pilaren:
1. Present zijn
2. Dienen
In het evangelie zien we deze twee ‘basishoudingen’ terug bij Jezus zelf en hij leert deze ook aan zijn leerlingen.
Kerkzijn in de buurt is een roeping voor alle geloofsgemeenschappen. Dit betekent:
- Je bent niet alleen eigenaar van het gebouw, maar ook een behulpzame buurtgenoot
- Je betrekt regelmatig de buurt bij wat je doet, om mensen te zien zoals ze zijn en verbonden te raken met buurtgenoten
- Je staat open om goed te luisteren: kom in gesprek met de omgeving en kijk waar je kunt inspelen op behoeften of een evangelisch geluid kunt laten horen.
Vanuit de gedachte: hoe dienstbaar te zijn aan de buurt? organiseerde Rika Oppewal met andere Utrechtse parochianen de Burendag. “We hebben 500 flyers rondgebracht in de buurt rond de kerk. Er waren die middag een kleine 80 buren aanwezig.”
Enkele tips vanuit Utrecht:
- Begin met wat er al is, ga uit van het bestaande en bouw dat uit
- Kijk naar de talenten en kwaliteiten die er in de parochie zijn
- We hebben als kerk veel te bieden:
- stilte
- de schoonheid van het kerkgebouw
- geschiedenis
- een luisterend oor
- Nodig een school/verzorgingshuis/club uit voor een rondleiding en uitleg
- Vraag in de buurtapp waar behoefte aan is
5. Missionair in beweging
Tijdens de workshop deed men een close reading (een oefening in luisterend onderscheiden) van een tekst van paus Franciscus uit Evangelii Gaudium.
Daarna zijn de bevindingen besproken; dit kwam eruit:
- We delen een vreugde, een diep verlangen te ervaren hoe mooi het leven is, we doen dat in viering en barmhartigheid. De Geest laten waaien, daar gaat het om, zo brengen we vruchten voort. De vraag is: hoe voed je dat verlangen? Hoe wakker je het vuur aan als je zelf dat verlangen nu niet zo voelt?
- Richt een tafel of hoekje in, bij de koffie naar de kerk, waar mensen die dat willen kunnen doorpraten over wat je heeft geraakt in de viering, bijvoorbeeld met gesprekskaartjes. Voor wie wil. En maak rooster dat er mensen zijn die in elk geval naar die tafel met dat doel gaan.
- Een gebed: “Voed in ons het verlangen, Heer. Verlangen naar nabijheid, naar verbinding. Maak ons open, Heer, zodat wij open kunnen zijn naar iedereen. Laat ons uw handen zijn. Amen.”
