Een bijdrage uit Busan met een iets andere vorm: de vorm van een interview. Iris Speckmann heeft Fernando Enns geïnterviewd en wel specifiek op het punt waar veel mensen van de achterban mee zitten: hoe zit het met die pelgrimage? Waarheen gaat dat? Professor Fernando Enns doceert vredestheologie aan de Vrije Universiteit en het doopsgezind seminarium. Hij is bovendien lid van het Centraal Comité van de Wereldraad. In zijn werk richt hij zich op het verder ontwikkelen van ‘Just Peace’ de idee dat vrede niet kan worden bereikt als situaties van onrecht niet worden geadresseerd. (kort gezegd). Hij had een belangrijke rol in het ontwikkelen van het thema dat nu op tafel ligt bij de WCC. Het thema is ‘Pelgrimage van gerechtheid en vrede.’ Het is de bedoeling dat dit thema leidraad is voor het werken en leven van de kerken, tot de Wereldraad over 8 jaar opnieuw bij elkaar komt.
Ds. Iris Speckmann van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit interviewt hem.
Er is wat controverse rond het thema, dat nu als voorstel op tafel ligt, ‘pelgrimage van gerechtigheid en vrede’. Kun je zeggen waar deze controverse over gaat?
Er zijn mensen die denken dat het eigenlijk nergens over gaat. Dat het een loze kreet is die van bovenaf gedropt wordt, zonder dat het enige inhoud heeft. Wat betekent het? Pelgrimage, waar gaat het dan naar toe?
Deze vragen stellen ze dan ook, maar eigenlijk is het is de bedoeling kerken te stimuleren zelf na te denken over wat het betekent in hun situatie. Het is niet de bedoeling dat kerken op de Wereldraad gaan wachten om hen te vertellen wat de betekenis is van dit thema, maar dat ze zelf gaan ontdekken wat vrede en gerechtheid betekenen, in hun eigen traditie. En ook welke kwesties dan als eerste opkomen, in hun eigen omgeving. Iedereen kan zijn eigen kwesties onder dit thema bijeen brengen. Dr Chong, die vandaag in de plenary sprak over de vrede zei terecht dat je ook soms stil zou moeten staan, wat je diepere gevoelens zijn, of je vrede hebt in jezelf, voordat je gaat werken aan allerlei kwesties buiten jezelf. Soms vergeet je bij alle drukke persoonlijke agenda’s en kerkelijke programma’s stil te staan bij de wortels die je drijven.
We gebruiken niet voor niets het woord Pelgrimage. Er is bij sommige tradities kritiek dat de Wereldraad zich gedraagt als een NGO, als een van de vele humanitaire organisaties, zonder een onderliggende spiritualiteit. Bedoeling van deze pelgrimage is kerken uit te nodigen bewust te worden van de spirituele wortels die je drijven tot het werken aan vrede en recht. De vraag naar waar de pelgrimage naar toe gaat… de bedoeling is nu juist dat je gewoon op weg gaat, op reis , zonder van te voren te weten hoe de reis verloopt, of waar het je precies uitkomt. Dat is juist een diepe spiritualiteit. Met een fysieke pelgrimage onderneem je ook niet perse voor het doel, het gaat om de reis. En je hoopt maar dat het je iets leert over God, onderweg, al kan het zijn dat je er onderweg maar weinig bij voelt. Zo is dat met deze pelgrimage ook: op reis gaan met dit thema, zonder te weten waar hoe die reis gaat. Je hoopt dat iets zult leren van elkaar en dat je zult leren hoe je tot vrede en grotere rechtvaardigheid komt.
Wat is jouw persoonlijke hoop, wat hoop je dat deze pelgrimage jou zal brengen, de komende 8 jaar?
Ik zou zelf graag willen leren wat de implicaties van dit thema zijn in andere tradities: wat betekent het vanuit alle verschillende tradities om hier mee bezig te zijn, wat zijn hun ervaringen bij het denken en leven van gerechtigheid en vrede? Ik wil ook graag ‘sacramenten van de vrede’ willen ontdekken. Doopsgezinden hadden bijvoorbeeld het sacrament van de voetwassing, het echt knielen voor elkaar en de ander dienen. Niet over elkaar heersen. Dat zijn we kwijt geraakt. Ik hoop dat andere tradities mij met nieuwe ogen kunnen laten kijken naar tekenen van vrede die wij zijn kwijtgeraakt.
Het wordt nog een reis, al deze verschillende tradities die zijn uitgenodigd om op deze ‘pelgrimage te gaan’, ieder in hun eigen situatie. Ik hoop dat we leren dat conflicten er altijd zullen zijn, in gemeentes en tussen de verschillende tradities, maar dat we met elkaar kunnen reizen in een vertrouwen dat er geen conflict is dat niet ooit opgelost kan worden.
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 8 november 2013