Vaticaan – De zeven bisschoppen van de Oud-Katholieke Unie van Utrecht zijn op 30 oktober voor het eerst in de geschiedenis op privé audiëntie ontvangen door de bisschop van Rome. In aanwezigheid van een delegatie van de Pauselijke Raad voor de Bevordering van de eenheid van de Christenen, onder leiding van kardinaal Kurt Koch, heette Paus Franciscus de Oud-Katholieke delegatie, onder leiding van de aartsbisschop van Utrecht, Mgr. Joris Vercammen, welkom.
Dit bezoek, zei de paus, is een waardevolle kans om ons op onze gemeenschappelijke oecumenische reis te bezinnen. ‘In het hart van Europa zijn er veel gebieden waarin Katholieken en Oud-K+atholieken kunnen samenwerken om de diepe geestelijke crisis tegemoet te treden’, vervolgde hij. ‘Laten we elkaar steunen en bemoedigen, met name op parochieniveau’.
Aartsbisschop Joris Vercammen belichtte hoeveel er al bereikt is sinds het samen reizen in 1966 opnieuw begon, toen in de Gertrudiskathedraal in Utrecht kardinaal Alfrink aan mgr. Rinkel het goede nieuws mocht verkondigen, dat wat Rome betreft vanaf dat moment open dialoog mogelijk was.
‘Nieuwe bruggen zijn gebouwd van een diepgaander wederzijds begrip en praktische samenwerking’, zei de paus in zijn antwoord. Over veel onderwerpen is consensus bereikt, en diverse oude problemen zijn in nieuwe contexten gezet.
Helaas, bevestigden beide partijen, zijn er naast de oude uitdagingen, waaronder met name de verhouding tussen plaatselijke kerk en wereldkerk, nieuwe gekomen. De nieuwe omgang van de Oud-Katholieke kerken met ethische vraagstukken en met name ook de openstelling van het apostolisch ambt voor daartoe geroepen vrouwen zijn nieuwe en enorme uitdagingen.
Deze kwesties spelen natuurlijk ook tussen Rome en andere dialoogpartners een rol, zei kardinaal Koch. Het bijzondere aan de Oud-Katholieke kerken is dat zij deze vragen in een katholieke praktijk willen beantwoorden.
Aartsbisschop Joris Vercammen greep uiteindelijk terug op de eerste historische gebeurtenis die van gemeenschappelijk belang is: de wijding van de eerste bisschop op zijn zetel, Willibrord. Hij had voor zijn missie de steun van de paus van Rome nodig. De Oud-Katholieken hebben de unieke positie van de bisschop van Rome altijd erkend, en nemen graag de uitnodiging aan, na te denken over zijn plaats in de oecumenische toekomst van de kerk.
Een gezamenlijke toekomst in Europa zal, benadrukten zowel paus Franciscus als aartsbisschop Vercammen, alleen gevonden worden op een weg van bekering, verzoening en vrede. ‘Het is een geestelijke reis van ontmoeting naar vriendschap, van vriendschap naar broederschap en van broederschap naar gemeenschap. Onderweg is verandering onvermijdelijk. We moeten altijd bereid zijn om te horen naar de heilige Geest, die ons in alle waarheid leidt’, aldus paus Franciscus.
Na de audiëntie heeft de Oud-Katholieke delegatie met kardinaal Koch en Msgr Matthias Turk gebeden bij het graf van Petrus onder de St. Pieter, wat het tot een heus bezoek ‘ad limina apostolorum’ maakte, zoals de Rooms-Katholieke bisschopsconferenties elke vijf jaar plegen te doen.
Laat ons staan als Mozes hier, suggereerde Koch aan het einde van de bijeenkomst. Mozes zag vanaf de berg het beloofde land, maar kon er niet binnen gaan. Wij zien soms even het grote doel van onze oecumenische reis, de eenheid van de Christenen. Maar we zien het in de verte. Met geduld moeten we blijven vertrouwen, en Gods volk zal verder trekken en eens het land binnen gaan. Geduld is het kleine zusje van Hoop. Ze zal een goede vriendin en raadsvrouw zijn in deze uitdagende fase van onze gemeenschappelijke reis.
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 31 oktober 2014