Een maand geleden overleed Metropoliet Damaskinos in de ouderdom van 75 jaar in Genève. Em. Bisschop Hans Gerny van Zwitserland schreef n.a.v. het overlijden het volgende bericht, dat verscheen in ‘Christkatholisch’ het tijdschrift van de Christelijk Katholieke Kerk van Zwitserland. De vertaling wordt alsnog op deze site gepubliceerd.
Metropoliet Damaskinos hoorde tot de belangrijkste theologen en oecumenische figuren uit de orthodoxe kerken. Hij was een groot vriend van de oud-katholieke kerken, aan wie de Unie van Utrecht veel te danken heeft.
Metropoliet Damaskinos Papandreou werd op 23 februari 1936 in Griekenland geboren. Zijn theologische opleiding kreeg hij aan de Theologische Hogeschool Chalki (Constantinopel). In 1961 werd hij priester. Na zijn studie in Bonn en Marburg promoveerde hij in 1966 in Athene. In 1970 werd hij bisschop. In de tijd dat hij in Duitsland verbleef, had hij de pastorale zorg voor de Griekse gastarbeiders.
Zeer vroeg toonde hij grote belangstelling voor de toenadering tussen de kerken. Dat was in de orthodoxie in de tijd geen vanzelfsprekendheid. Athenagoras, de belangrijke patriarch van Constantinopel, benoemde hem daarom tot directeur van het Orthodoxe Centrum in Chambésy (bij Genève), dat hij tot een bloeiend theologisch, oecumenisch en wetenschappelijk centrum van zijn kerk maakte.
Oecumene en interreligieuze dialoog waren zeer belangrijk voor hem. Heel in het bijzonder lagen de betrekkingen met de oud-katholieke kerken hem na aan het hart. De officiële dialoog was door patriarch Athenagoras, aartsbisschop Rinkel en bisschop Urs Küry sterk bevorderd. Een commissie met vertegenwoordigers van alle oud-katholieke en orthodoxe kerken werd in het leven geroepen. Het is aan Damaskinos te danken dat alle veertien orthodoxe kerken meewerkten. De gesprekken duurden van 1975 tot 1987. In 1988 mocht ik in aanwezigheid van aartsbisschop Glazemaker de dialoogdocumenten aan de patriarch van Constantinopel. de hoogste vertegenwoordiger van de orthodoxie, overhandigen. Metropoliet Damaskinos heeft zich voor de succesvolle afsluiting van de (niet altijd gemakkelijke) dialoog zeer verdienstelijk gemaakt. Daarom heeft de Christ-Katholische faculteit hem in 1987 een eredoctoraat verleend.
Bij de viering van 100 jaar Unie van Utrecht in Utrecht in 1989 hield Metropoliet Damaskinos een grote rede, waarin de kritische tonen niet ontbraken (red).
Dat patriarch Bartholomeus van Constantinopel onze kerk in 1995 persoonlijk een bezoek bracht, heeft ook te maken met de liefde van Damaskinos voor onze kerk.
De dialoog wees uit, dat er tussen de orthodoxe en oud-katholieke kerken geen wezenlijke geloofsverschillen bestaan. Daarom zouden beide kerken eigenlijk zonder scheiding verder moeten leven. Grote culturele verschillen, de wijding van vrouwen, spanningen binnen de orthodoxie na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie enz. verhinderden echter dat de succesvolle dialoog in de praktijk omgezet kon worden. Dat was voor alle deelnemers natuurlijk een grote teleurstelling, in het bijzonder voor de gestorvene.
Grote verdiensten verwierf metropoliet Damaskinos zich ook vanwege de contacten met Rome. Hij was zeer bevriend met paus Benedictus. Zijn blik ging over de kerk heen. Hij was een dominerende figuur in de dialoog tussen joden, christenen en moslims in het Middellandse Zeegebied.
Hij was een kleurrijke en veelzijdige persoonlijkheid. Hij was voor mij een trouwe vriend. Veel diepe, maar ook vrolijke ervaringen verbinden mij met hem. Hij ruste in de vrede van zijn Heer.
Bisschop Hans Gerny
Vertaling: Adrie Paasen
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 5 december 2011