Historisch mag het wel genoemd worden, de audiëntie van de Oud-Katholieke bisschoppen bij paus Franciscus later deze week. Op donderdag ontvangt de paus de acht bisschoppen van de kerken die aangesloten zijn bij de (kerkelijke) “Unie van Utrecht”. De aanleiding voor het bezoek is de 125e verjaardag van de Utrechtse Bisschopsverklaring.
Op 24 september 1889 troffen vijf Oud-Katholieke bisschoppen elkaar in Utrecht, drie Nederlandse en de bisschoppen van Duitse en de Zwitserse bisdommen, die ontstaan waren naar aanleiding van de besluiten van het Eerste Vaticaans Concilie. In die verklaring stelden de bisschoppen dat ze katholiek wilden zijn en blijven, zoals men “in de Eerste (‘Oude’) Kerk katholiek was. Juist door dat streven wisten ze zich echter door de Romeinse instanties uitgesloten en verplicht tot een eigen kerkelijke structuur. Zoals bekend was dat voor de Nederlandse Kerk al in 1723 het geval geweest.
Met deze bisschopsverklaring was de ‘Unie van Utrecht’, als het internationale verband van autonome katholieke kerken, geboren. Er sloten zich na 1889 nog andere kerken aan resp. uit Oostenrijk, de Tsjechische Republiek, Kroatië en Polen. De bisschoppen die deze kerken vertegenwoordigen vormen samen de Internationale Bisschoppenconferentie, waarvan de Aartsbisschop van Utrecht qualitate qua de voorzitter is.
Het is voor het eerst dat een paus deze internationale bisschoppenconferentie ontvangt. Dat gegeven moet gezien worden tegen de achtergrond van de verbetering van de betrekkingen met de Rooms Katholieke Kerk, een ontwikkeling die in 1966 reeds begonnen is. De Unie van Utrecht heeft een internationale dialoog met het Vaticaan, waaraan onder andere ook de Rooms Katholieke Bisschop van Rotterdam, Mgr. Hans van de Hende, wordt meegewerkt. Beide kerken hebben echter geen intercommunie met elkaar, zoals dat bv. wel het geval is tussen de Oud-Katholieken en de Anglicanen.
Namens alle andere bisschoppen zal de aartsbisschop, Mgr. Joris Vercammen, paus Franciscus toespreken en ook de paus zal het woord tot hen richten. Voorafgaande aan de audiëntie vindt er een vergadering plaats met de voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Eenheid onder de Christenen, Kardinaal Kurt Koch. De aartsbisschop is echter al vanaf vandaag in Rome. Hij is uitgenodigd vanavond een lezing te geven voor het centrum ‘Pro Unione’. Het centrum was al ten tijde van het Tweede Vaticaans concilie dé ontmoetingsplaats voor Rooms-Katholieken en andere Christenen die zich inzetten voor de oecumene. Morgen zal de aartsbisschop preken tijdens een vesper voor de oecumenische gemeenschap van Rome, die de Caravita-kerk als een soort van thuisbasis heeft.
Het wordt vast een drukke maar inspirerende week voor de bisschoppen én een historische week voor alle Oud-Katholieken!
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 27 oktober 2014