Hong Kong is het derde financiële centrum ter wereld, na Londen en New York. De Wereldraad van Kerken had dan ook deze stad uitgekozen voor de eerste bijeenkomst van de nieuwe oecumenische school over bestuur, economie en management. Het doel van deze school is om de kwaliteit van het gesprek tussen kerk, theologie en economie te vergroten en bij te dragen aan een ‘economy of life’. Na de economische crisis en in de context van duurzame ontwikkeling wil de Wereldraad hier extra in investeren. Men wil bijdragen aan een economie die in dienst staat van het goede leven in plaats van een economie die verslindt. Uiteraard is dit een inzet waar kerken al vele jaren aan proberen bij te dragen.
Eind augustus was het dan zover. Na jaren van voorbereiding en diverse verklaringen ging het eerste ‘klasje’ van de nieuwe school van start. Vijftien deelnemers waren zorgvuldig geselecteerd uit de vele inzendingen. Deelnemers waren afkomstig uit heel de wereld en hadden allemaal een achtergrond gerelateerd aan economie, kerk en/of theologie. Zo waren er personen uit Argentinië, Libanon, Verenigde Staten, Duitsland, Tanzania, Indonesië, Filipijnen, Liberia, Cuba. Ook de professionele achtergrond van de ‘studenten’ was zeer divers. Zo was er een student ethiek en een consultant van KPMG. Ook de huidige Anglicaanse aartsbisschop van Zuid Afrika Thabo Makgoba, de opvolger van Desmond Tutu, bevond zich onder de deelnemers. Zelf had ik het voorrecht om vanuit Nederland uitgezonden te worden namens de Raad van Kerken en de Oud-Katholieke Kerk.
Het programma in Hong Kong zat stevig in elkaar. Na ontbijt en ochtendgebed startte het eerste college om half negen. Doorgaans ging dit door tot aan het einde van de middag. Colleges werden verzorgd door diverse hoogleraren. Thema’s liepen uiteen van financiële markten tot duurzame ontwikkeling. Rode draad was hoe te komen vanuit het huidige stelsel tot een meer duurzamere economie.
Tijdens het weekend vond er een excursie plaats omtrent migrantenarbeiders georganiseerd door de Raad van kerken in Hong Kong. Hong Kong telt zo’n half miljoen migranten uit met name de Filipijnen en Indonesië. Zij hebben thuis verlaten om elders een inkomen te verdienen. Het zijn vooral jonge vrouwen, dikwijls meisjes, die via een tussenbureau werk vinden in een huishouding in Hong Kong. Hun positie is niet zelden zeer kwetsbaar. Schrijnend om te verhalen te horen en te zien. Tegelijkertijd indrukwekkend, hoe lokale kerken in Hong Kong verbonden met o.a. de Lutherse kerk, de Anglicaanse kerk, de Oud-Katholieke Kerk en de Rooms-Katholieke kerk samen het Bethune-huis vormgeven. Dit huis biedt onderdak en ondersteuning voor migrantenwerkers die in de knel zitten en/of misbruikt worden.
Ik ben blij dat de Wereldraad van Kerken met deze nieuwe school een poging doet om kerk, theologie en economie dichter bij elkaar te brengen. De kloof is dikwijls te groot geworden, terwijl ze elkaar zo nodig hebben. Uiteraard is het dan van groot belang om te zorgen voor de juiste scholing. Voor mij persoonlijk zijn de persoonlijke ontmoetingen tijdens zo’n bijeenkomst minstens van even groot belang. Twee weken in een klasje zitten, samen eten en samen naar het zwembad gaan bouwt netwerken die verschil kunnen maken. Ook kunnen er verrassende ochtendvieringen tot stand komen als een ieder iets van zijn of haar achtergrond inbrengt. Hoor het bijgevoegde lied dat samen met mijn Orthodoxe huisgenoot uit Libanon ontstond. Sindsdien weet ik dat Arabisch en Nederlands perfect op elkaar aansluiten.
Samen met zoveel verschillende contexten in een klas, hoor je verhalen vanuit heel de wereld. Dat is een groot voorrecht. Zo vertelde aartsbisschop Thabo over tafels die zij organiseren in de mijnbouw in Zuid-Afrika en die zeer lijken op de InspiratieTafels die we in Nederland in het hart van de samenleving georganiseerd hebben. Hierdoor is het idee ontstaan te verkennen of er een samenwerking tot stand gebracht kan worden tussen Zuid-Afrika en Nederland t.a.v. publieke theologie, economie en duurzame ontwikkeling. Dit zou een mogelijk voorbeeld kunnen zijn van vruchten van zo’n bijeenkomst in Hong Kong. Natuurlijk is zo’n bijeenkomst een druppel in de oceaan, maar ook een druppel kan er toe doen. De economie en bijbehorende vraagstukken zijn in toenemende mate mondiaal. Een omgang daarmee zal dan ook dikwijls mondiale kenmerken moeten hebben. En de kerk is dan toch de grootste multinational ter wereld met gemeenschappen tot in alle uithoeken. Een inzet om de relatie tussen kerk, theologie en economie te verdiepen vanuit onderwijs en verbinding kan dan niet alleen een druppel blijken te zijn, maar ook een mosterdzaadje. Ik ben in elk geval dankbaar voor het hebben mogen deelnemen aan deze eerste bijeenkomst van deze nieuwe oecumenische school over bestuur, economie en management.
Jan Jorrit Hasselaar
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 23 september 2016