Als er gesproken wordt over eenzaamheid, ligt de focus vaak op senioren, terwijl eenzaamheid voorkomt onder mensen van alle leeftijden, dus ook onder jongeren. Maar hoe weten we of jongeren eenzaam zijn of het gevoel hebben er niet bij te horen? En als jongeren uit onze parochies zich alleen voelen, wat kunnen wij daar dan aan doen?
Emeritus-hoogleraar Jan van der Ploeg ziet verschillende oorzaken van eenzaamheid onder jongeren, vertelt hij in de nieuwste editie van ‘De Oud-Katholiek’: “Eenzaamheid kan ontstaan omdat de jongere voortdurend wordt afgewezen of gepest, te veel onder stress staat omdat de ouders te veeleisend zijn, of geen steun van zijn/haar ouders krijgt op momenten dat jongeren dat nodig hebben (bij verdriet, teleurstelling, afwijzing). Ook jongeren die van nature erg verlegen zijn of juist erg onbeheerst kunnen door hun gedrag in een isolement raken en eenzaam worden.”
“De digitalisering van onze samenleving kan eenzaamheid verder in de hand werken als jongeren zich verliezen in eindeloos gamen, maar het biedt ook mogelijkheden, zoals contacten leggen en vrienden maken via Facebook”, vindt Van der Ploeg. Tony van Rooij van het Trimbos-instituut ziet ook voordelen. “Bij games leggen jongeren snel contact met andere jongeren en is er een plek om met elkaar in gesprek te gaan. Bij games met een audioverbinding ontstaan soms bijzondere momenten, jongeren leven met elkaar mee. Soms ontstaan er ook contacten buiten de games.”
De kerk aan het werk zetten
Signaleren van eenzaamheid onder jongeren niet eenvoudig. Wat kunnen kerken doen? Een groep jongeren alleen maar bij elkaar brengen voor een middagje gezelligheid lijkt niet direct een structurele bijdrage te leveren aan het tegengaan van eenzaamheid. Zulke bijeenkomsten kunnen echter wél een plek zijn waar het thema bespreekbaar gemaakt wordt onder jongeren en van waaruit het gesprek met jongeren die zich eenzaam voelen verder kan gaan, bijvoorbeeld in de vorm van (groeps)pastoraat. Het stimuleren van een positief zelfbeeld onder jongeren kan hierbij centraal staan. Daarnaast is het voor hen die werkzaam zijn in het pastoraat en de catechese belangrijk om op de hoogte te zijn van de sociale kaart van de plaats waar hun kerk staat. Vragen die je hierbij kunt stellen zijn:
- Welke initiatieven zijn er nu al door de gemeente en door welzijnswerkers genomen om eenzaamheid onder jongeren aan te pakken?
- Waar kunnen we terecht met vragen?
- In welk overleg kunnen we als kerk meepraten over dit onderwerp?
- Naar welke professionals kunnen we jongeren doorverwijzen als dat nodig is?
Kerken kunnen een brug vormen naar de juiste hulpverlening voor jongeren en hun stem gebruiken om een thema als eenzame jongeren onder de aandacht te brengen in en buiten de geloofsgemeenschap.