Eind januari werd in Rome een conferentie gehouden, waarbij andere kerken werden uitgenodigd om mee te denken over het synodale proces van de Rooms-Katholieke Kerk. Namens de Oud-Katholieke Kerk waren bisschop Dirk Jan Schoon en professor Jan Hallebeek aanwezig. Dirk Jan Schoon schreef een verslag over deze conferentie.
Door Dirk Jan Schoon
Van 26 tot 28 januari werd in Rome de conferentie ‘Listening to the West’ gehouden, als pendant van de eerder gehouden conferenties ‘Listening to the East’. Met deze academische bijeenkomsten nodigde de Rooms-Katholieke Kerk andere kerken uit om mee te denken over het synodale proces dat zij is gestart. Wereldwijd worden rooms-katholieken opgeroepen om te onderzoeken op welke manier de gehele kerk betrokken kan worden bij alle aspecten van de verkondiging van het evangelie in de wereld en in onze tijd.
Synodaliteit
Vorige week mochten zoals gezegd de westerse kerken van zich laten horen. Dat ‘westen’ was overigens niet geografisch bedoeld, maar eerder historisch: het ging om kerken die vanuit het gezichtspunt van de RKK min of meer beïnvloed of ontstaan zijn door en vanuit de West-Europse Reformatie en die zich wereldwijd vespreid hebben, te weten: anglicanen, lutheranen, hervormden/gereformeerden, methodisten en, jawel, oud-katholieken. Tijdens de conferentie presenteerde elk van de vijf kerkgemeenschappen haar visie op haar eigen synodale functioneren, waarna een rooms-katholieke theoloog verwoordde wat de RKK daaruit kon leren. In een panel werd vervolgens nader ingegaan op historische, kerkrechtelijke en pastorale aspecten van die bepaalde vorm van synodaliteit. Uit de bijdragen bleek hoe verschillend synodaliteit in de genoemde kerken is vormgegeven en wordt ervaren. In alle kerken heeft synodaliteit vooral betrekking op het bestuur van de kerk, waarbij de synode, ook al die kerk bisschoppen kent, een adviserende en besluitvormende functie heeft.
De synode van de oud-katholieke kerken
Op zaterdagochtend, de feestdag van de H. Thomas van Aquino, presenteerden Dirk Jan Schoon, bisschop van Haarlem, en prof. Jan Hallebeek, specialist op het gebied van het kerkelijk recht, de bijdrage over het synodale functioneren van de oud-katholieke kerken van de Unie van Utrecht. Zij beschreven synodaliteit vanuit de dynamiek van de Drie-ene God, de verantwoordelijkheid van elke gedoopte christen en de viering van de eucharistie als de manifestatie van de ene, heilige, katholieke en apostolische kerk. Het gehele kerkelijke leven zoals dat gestalte krijgt in gebed en de viering van de sacramenten, in de bepaling van de geloofsleer, in haar bestuur en zending, is aldus een synodaal proces waarbij alle gedoopte christenen, leken en geestelijken, meedoen en de bisschop in elk van de oud-katholieke kerken ondanks lokale eigenaardigheden de eindverantwoordelijkheid draagt.
Openheid en gastvrijheid
De conferentie werd georganiseerd door het Oecumenisch Instituut van de Pauselijke Universiteit van de St Thomas van Aquino, kortweg het Angelicum in Rome, met medewerking van de Dicasterie voor de Eenheid van de Christenen en het Secretariaat van de Synode. Namens deze laatste twee verwelkomden kardinaal Kurt Koch en vice-secretaris zuster Nathalie Becquart de aanwezigen. Uit hun woorden en uit de gehele opzet van de conferentie bleek een oprecht verlangen om in samenwerking met andere kerken tot een breder gedragen beleid in de RKK te komen. De conferentie vormde daarmee een verheugend tegenwicht tegen berichten over intriges en schandalen die gretig door de pers worden opgepakt. De oecumenische vesperdienst die op 25 januari aan de conferentie voorafging, getuigde van eenzelfde openheid en gastvrijheid, waarbij de deelnemers aan de conferentie die op de eerste rijen plaats hadden gekregen, persoonlijk door de paus werden begroet. Hopelijk leidt die geest de kerk synodaal naar een goede toekomst!
Luister hier naar de bijdragen.
Dirk Jan Schoon en Jan Hallebeek
Van de redactie: Dirk Jan Schoon is geïnterviewd door het Nederlands Dagblad over zijn reis naar Rome. Dat artikel kunt u hier lezen.
Dirk Jan Schoon: ‘Ik was diep onder de indruk van de openheid en de positieve gastvrijheid die het Vaticaan ten toon spreidde. Er waren zeer gekwalificeerde theologen afgevaardigd om naar ons te luisteren die bovendien ook aangaven wat zij kunnen leren van andere kerken. Aan onze kant was er grote vreugde dat er een goed en open gesprek gevoerd kon worden.’