Na maanden van zorgvuldige restauratie is het indrukwekkende altaarstuk Maria ten Hemelopneming van Wouter Pietersz. Crabeth II (1628) teruggekeerd naar Museum Gouda. Het schilderij is eigendom van de Oud-Katholieke Parochie H. Johannes de Doper in Gouda en al jarenlang in langdurige bruikleen aan het museum gegeven. Het maakt deel uit van de vaste presentatie in de Gasthuiskapel van het museum.
Beeld: Vereniging Rembrandt
Het monumentale werk is een zeldzaam en waardevol stuk religieus erfgoed. Tijdens de restauratie werd een bijzondere ontdekking gedaan: het doek is nog volledig origineel en bevestigd op de oude manier, met touwtjes aan het houten spanraam: een constructie uit de vroege zeventiende eeuw die tegenwoordig vrijwel nergens meer intact is.
Uit de tijd van de schuilkerken
Het altaarstuk werd oorspronkelijk vervaardigd voor een katholieke schuilkerk in Gouda. Zulke huiskerken ontstonden na de Reformatie, toen de openbare katholieke eredienst verboden werd. De oud-katholieke parochie in Gouda, gevestigd aan de Lage Gouwe, is geworteld in deze traditie. Het schilderij is eeuwenlang in de sacristie van deze kerk bewaard gebleven en is daardoor grotendeels ontsnapt aan eerdere ingrijpende restauraties die veel vergelijkbare werken hebben ondergaan.
Restauratie met respect voor het verleden
De restauratie werd uitgevoerd door Caroline van der Elst en Gert van Gerven, in samenwerking met specialisten van onder meer het Rijksmuseum. Dankzij hun vakmanschap kon het originele doek behouden blijven, inclusief de unieke touwconstructie. De spanning van het doek was door de eeuwen heen afgenomen, wat vervorming veroorzaakte. Door het gecontroleerd te bevochtigen en opnieuw vlak te leggen met gewichten, kon dit zonder schade worden hersteld.
De begeleidingscommissie, bestaande uit de restauratoren, conservator Ingmar Reesing van Museum Gouda en specialisten van het Rijksmuseum, was unaniem onder de indruk van de kwaliteit en authenticiteit van het werk.
Een feestelijke terugkeer
Op dinsdagavond 20 mei 2025 werd het gerestaureerde altaarstuk feestelijk gepresenteerd aan publiek en betrokkenen in Museum Gouda. Tijdens deze avond spraken onder anderen kerkhistoricus Paul Abels, pastoor Marco Derks en restaurator Caroline van der Elst over de religieuze betekenis en het restauratieproces van dit bijzondere kunstwerk. Bezoekers konden het altaarstuk daarna van dichtbij bewonderen in de Gasthuiskapel.
Gesteund door velen
De restauratie werd mogelijk gemaakt dankzij de genereuze bijdragen van:
- Vereniging Rembrandt
- Stichting Jac Bezemer
- Stichting Oude Mannenhuys
- Stichting Verenigde Wezen- en Brabantse Kas
- Stichting Bisschopskas van Haarlem der Oud-Bisschoppelijke Cleresie
- Stichting Adelbertus Ahuysfonds
Dankzij de inzet en steun van alle betrokkenen blijft dit unieke werk behouden voor toekomstige generaties, als religieus symbool én als kunsthistorisch monument.
