De afgelopen week bracht de Pastorale Commissie van de rooms-katholieke Duitse Bisschoppenconferentie een studiereis naar Nederland. Eén van hun wensen was een kennismaking met het synodale karakter van onze kerk. In de historische kapel in congrescentrum In De Driehoek deelden onze beide bisschoppen, enkele geestelijken en een van de leden van de synode iets over onze ontwikkelingen en ervaringen.
De Utrechtse pastoraaltheoloog prof. dr. Jan Loffeld, priester van het bisdom Münster en adviseur van de Pastorale Commissie, had het bezoek geïnitieerd. Hij kent onze kerk goed, omdat oud-katholieke theologiestudenten bij voorkeur aan zijn TST worden opgeleid. Publiekelijk bedankte hij de oud-katholieken voor het vertrouwen dat zij de rooms-katholieke opleiding schenken, verbonden door een sterke katholiciteit, waarin verschillen mogen bestaan.
De Pastorale Commissie was in Nederland om erachter te komen hoe de kerken in Nederland reageren op processen van toenemende secularisatie, die hier verder gevorderd zou zijn dan in Duitsland. “Het doel van onze reis was om te zien, horen en leren welke ervaringen Nederlanders hebben met kerkelijke veranderingsprocessen in een seculiere samenleving. Nederland kan ons een idee geven van wat er gaat komen voor de kerk in Duitsland”, legt bisschop dr. Peter Kohlgraf uit, de bisschop van Mainz en voorzitter van de Pastorale Commissie. “Veel van de huidige vragen kunnen we alleen maar oecumenisch behandelen,” zei hij. Daarom bezocht de commissie niet alleen rooms-katholieke, maar ook verschillende protestantse plekken en ons.
Welkomstwoord door aartsbisschop Wallet
In zijn welkomstwoord benadrukte aartsbisschop Bernd Wallet, die de bijeenkomst modereerde, de waarde van het samen kerk zijn, waarin we de kerk kunnen ervaren als een gemeenschap van inspirerende reisgenoten. Bisschop Dick Schoon besprak de ontwikkeling van synodaliteit in onze kerk, en vroeg zich af waarom de keuze van je eigen bisschop eigenlijk geen thema is in het rooms-katholieke synodale proces. Krijg je zonder deze keuze ooit een gezamenlijk gedragen en vormgegeven kerkelijk leven? Kanunnik Leonie van Straaten las een tekst voor van collegiaal bestuurslid Lydia Janssen, die verhinderd was. Ze besprak voorwaarden voor een geslaagd synodaal proces, waaronder de bereidheid van iedereen om samen te zoeken, wat veel tijd en geduld vergt. Corine Brouwer reflecteerde op de praktijk als verkozen synodaal, die informeel bij de koffie na de viering en meer formeel op de gemeentevergadering in haar parochie peilt wat er leeft, zodat ze de parochie op landelijk niveau kan vertegenwoordigen, wat ook andersom haar verantwoordelijkheid is. Daarna volgden een levendige discussie in de kapel en samen gezongen middaggebed in de kerk.
‘Aan het denken gezet’
Na afloop van de reis zei bisschop Peter Kohlgraf: “We hebben verschillende manieren gezien waarop christelijke gemeenschappen reageren op een postchristelijke samenleving, hoe ze daarin leven en zichzelf daarin positioneren. En er zijn veel punten, vooral op het gebied van synodaliteit, die mij aan het denken hebben gezet. Maar ik werd me ook bewust van de grenzen van de vergelijkbaarheid vanwege onze verschillende geschiedenissen en culturele achtergronden.” De ervaringen zullen worden gereflecteerd in het werk van de Pastorale Commissie, een van de veertien commissies van de rooms-katholieke bisschoppenconferentie van Duitsland, die zich richt op verschillende terreinen van pastorale zorg, prediking en gemeenteopbouw.
Tekst: Bisschoppelijk Bureau. Foto: Louis Runhaar