Met op de achtergrond het banier van de ‘Vrede van Utrecht 300 jaar’, ging prof.dr. E. Hirsch Ballin in zijn Quasimodolezing op vrijdag 19 april jl. in op het uiterste actuele thema van het modern koningschap. Een enkele maal refereerde hij ook aan de Vrede van Utrecht en de toen geldende opvattingen over het koningschap.
Professor Hirsch Ballin is niet voor niets hoogleraar in het constitutioneel recht en trok dan ook van leer tegen de onzuivere publieke discussie, die in Nederland wordt gevoerd over het koningschap. Hij zei o.a.: “ …deze discussie wordt nog steeds gekleurd door herinneringen aan de vorsten van vroeger tijden. Vragen over veronderstelde “politieke macht” van de Koning omdat hij met de ministers de regering vormt, of omdat hij voorzitter van de Raad van State is, zijn bezijden de huidige staatsrechtelijke realiteit. Dit betekent niet dat het koningschap een louter ceremoniële aangelegenheid is geworden, met het doorknippen van linten als essentie, gelukkig niet. Als niet-politiek staatshoofd vervult de Koningin of Koning een ambt met een verbindende betekenis, die zich heeft ontwikkeld in de context van onze democratische rechtsstaat en zeker de laatste halve eeuw in een gelukkige harmonie daarmee. De besluitvorming over het algemeen regeringsbeleid geschiedt echter in de ministerraad, zegt de Grondwet met zoveel woorden, dus niet in imaginaire sessies van de Koning met zijn ministers.“
Na een historische uiteenzetting over de inmiddels verlaten sacraliteit van het koningschap, sloot hij af met de conclusie dat het koningschap geen actieprogramma heeft, wel een missie, waarvan continuïteit een wezenlijk kenmerk is.
Volgens hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing Govert Buijs in zijn coreferaat is de koning of koningin één van de symbolische dragers van de onzichtbare en kwetsbare eenheid van het volk. Buijs ziet in de geschiedenis geen ontwikkeling van een religieus naar een seculier koningschap, maar veeleer twee concurrerende typen politieke theologie.
De avond werd opgeluisterd door de mezzosopraan Diana van der Bent, begeleid door Thijn Vermeulen op piano. Muzikale kwaliteit die aansloot bij de kwaliteit van de lezingen. De nieuwe synodevoorzitter Patrick Groenewegen was de ‘dagvoorzitter’ en de aartsbisschop sprak het slotwoord.
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 23 april 2013