De huidige oud-katholieke bisschop van Haarlem Mgr. Dick Schoon heeft de dagboeken van Petrus Codde en van een paar gezellen over hun Romeinse jaren vertaald: Een aartsbisschop aangeklaagd in Rome. Het is een monumentaal en historisch werk en geeft inzicht in de geschiedenis van de Oud-Katholieke Kerk. Op zaterdag 22 oktober 2022 wordt een feestelijk symposium hieromheen georganiseerd in Hoofddorp.
De Rooms-Katholieke Kerk én de Oud-Katholieke Kerk zijn beiden vertegenwoordigd op dit symposium. Bisschop mgr. dr. Jan Hendriks zal namens de Rooms-Katholieke Kerk zijn visie delen op de ervaringen van zijn voorganger , bisschop mgr. dr. Dick Schoon doet dit namens onze kerk. Verder werpen kerkhistorici en theologen hun licht op de problematiek van toen. Het symposium vindt plaats in de Hoofddorpse boekhandel Het kruispunt, van 14.00 tot 16.00, met aansluitend vespers en ontmoeting in de Joannes de Doperkerk. De toegang is gratis.
Petrus Codde
Aanleiding van het symposium zijn de door Dick Schoon vertaalde dagboeken van Petrus Codde. Codde was de leider van de katholieken in de laatste jaren van de Republiek in de zeventiende eeuw. Officieel was hij aartsbisschop van Sebaste. Maar als apostolisch vicaris was hij in feite de herder van de katholieken in die moeilijke jaren van de reformatie. De kerk was vol spanningen, niet alleen vanwege de discriminerende maatregelen van de Nederlandse overheid. Ook spanningen tussen ‘rekkelijken’ en preciezen’ verdeelden de katholieke gemeenschap diep.
Drama
De seculiere geestelijkheid werd menigmaal door met name reguliere geestelijken beschuldigd van jansenisme. Er werden brieven vol beschuldigingen en verdachtmakingen naar Rome gestuurd. En uiteindelijk moest ook de aartsbisschop zich in Rome verantwoorden. Dit resulteerde in een drama. Het onderzoek duurde bijna drie jaar.
Twee katholieke gemeenschappen
De aartsbisschop werd in 1703 geschorst. En in 1704 werd hij afgezet. Het bleek onmogelijk om een opvolger te kiezen. De Nederlanders hadden geen bisschop meer. Totdat in 1723 de kapittels van Haarlem en Utrecht besloten zelf een bisschop te kiezen en te wijden. Zij meenden dit, volgens een oude regel, rechtmatig te mogen doen. Met deze wijding kreeg ons land twee katholieke gemeenschappen.
Een aartsbisschop aangeklaagd
Een aartsbisschop aangeklaagd in Rome geeft inzicht in deze geschiedenis, en daarmee in de geschiedenis van onze kerk: hoe het in Rome ging, in Nederland, de verdachtmakingen, de beschuldigingen, de gesprekken met kardinalen en de paus. Het geeft bovendien ook zicht op hun dagelijkse leven in het Rome van die jaren. Zo lezen we in een anekdotisch detail dat Petrus Codde en de medewerkers op 27 februari 1702 het Italiaanse eten niet meer verdragen. In het Nederlands schrijft de bisschop “We hebben pannecoeken gegeten, die ik gebackt heb”.
