Hoewel de feestelijkheden al weer enige tijd geleden plaats vonden, willen wij u een verslag hiervan van de hand van bisschop Hans Gerny niet onthouden. Bisschop Gerny was in opdracht van de Internationale Bisschoppen Conferentie in India.
Aartsbisschop Joris Vercammen heeft mij gevraagd de IBC bij een feestelijke gelegenheid van de Mar Thomakerk in Kerala (Zuid-India) te vertegenwoordigen. Ik heb na enig aarzelen graag toegezegd, Want ik heb veel contact gehad met de Syrisch-orthodoxe kerk in Syrië, waarmee de Mar Thoma Kerk in India gemeenschappelijke wortels heeft. Daarom interesseerde me de mij tot nu toe slechts van de Wereldraad van Kerken bekende kerk.
Christenen zeer vroeg in India
De apostel Thomas zou het christelijke geloof naar India gebracht hebben. Inderdaad zijn er al sinds de vroegste tijd christenen in India, de Thomas-christenen. Waarschijnlijk is het christendom al in de tweede eeuw via handelswegen van Egypte en Syrië naar Zuid-India gekomen. Dat is vermoedelijk de historische kern van de legende. Deze zeer oude Syrisch-orthodoxe kerk is vervolgens in India steeds weer missionerend beïnvloed. Ze probeerden de Portugezen in de zestiende eeuw de kerk met Rome te verenigen (voor een deel met succes). Vanaf de achttiende eeuw werd India langzaam maar zeker steeds meer een Britse kolonie. Zo kwam een deel van de oude Thomaschristenen sterk onder invloed van de Anglicanen. Dat gebeurde vooral doordat in de enigszins verstarde kerk hervormingen noodzakelijk werden. Aan dit streven naar hervorming beantwoordde de Anglicaanse wijze van kerk zijn. In de negentiende eeuw kwam het daardoor tot een scheuring in de Syrisch-orthodoxe Tomaskerk Het ene deel ging als Mar Thoma Kerk met een sacramentsgemeenschap aan met de Anglicanen, terwijl het andere bij de moederkerk in Syrië bleef.
Contacten met de Unie van Utrecht
Sinds langere tijd onderhoudt de Bisschopsconferentie nauwe contacten met de Mar Thoma Kerk. Er moet gemeenschappelijk overlegd worden of en hoe een kerkelijke gemeenschap nagestreefd kan worden. Verscheidene wederzijdse bezoeken leidden tot een zekere toenadering. De Mar Thoma Kerk vierde in de keralische stad Thirumvalla het 175-jarig jubileum van haar kerkhervorming, die in 1888 tot de oprichting van een eigen kerk geleid heeft. Voor dit feest, dat van 19 tot 21 augustus plaats vond, werd de IBC uitgenodigd.
Pastoor Ioan Jebelean vergezelde mij. We reisden over Dubai naar Kerala, waar we door vertegenwoordigers van de kerk op de vlieghaven van Cochin afgehaald werden. We werden met de auto naar het hotel gebracht. Dat was het eerste avontuur. In India schijnt er maar één verkeersregel te zijn: men rijdt rechts voor zover men kan en wil. Ik heb nog nooit zo’n chaotische en gevaarlijke verkeerssituatie gezien.
Een veelzijdig feestprogramma
’s Avonds vond een groot banket in het kerkelijk centrum in de stad Thirumvalla plaats. Dit centrum is heel groot en uitstekend ingericht. De kerk is geen arme kerk. Er zijn veel kerken, kerkelijke centra, opleidingscentra en vormingscentra. Het maakt de indruk dat het de kerk materieel gezien goed gaat.
Op zaterdagmiddag vond een drie uur durende jubileumbijeenkomst plaats met veel toespraken en enkele muzikale bijdragen. Er werden geschenken aangeboden. Wij brachten de groeten van de aartsbisschop van Utrecht over. Het grootste deel van de feestelijkheden konden wij om taalkundige redenen niet volgen. De secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken, Dr. Olav Tveit en een andere metropoliet, Dr. Joseph Mar Thoma, hielden een hoofdreferaat.
’s Avonds was er geen maaltijd en vond er geen feestelijkheid plaats, omdat voor de zondagse eucharistie gevast werd.
Op zondagmorgen namen we deel aan de eucharistieviering in de parochiekerk van Thirumvalla. We werden uitgenodigd in het koor plaats te nemen. Ik werd uitgenodigd de preek te houden (evangelie van de dag: Marcus 10.1-9 echtscheiding).
Aansluitend waren we bij de patriarch voor de middagmaaltijd uitgenodigd. We maakten daarna met de auto een korte rondrit en waren aansluitend door de metropoliet privé uitgenodigd voor de koffie.
Inkijkjes
De avond voor het vertrek waren we door een welgesteld echtpaar, dat lid van de Mar Thoma is, voor het avondeten uitgenodigd. Dat gaf ons veel inkijkjes in de kerk. Ik beschrijf deze ervaringen en indrukken persoonlijk en subjectief. Het verblijf was maar kort. Daarom moet mijn bericht onvolledig blijven.
Kerkdienst
De liturgie op zondagmorgen was heel mooi. De vernieuwende/Engelse invloed is zeer sterk aanwezig. Zo werden wij uitgenodigd voor de communie, wat een niet reformatorisch beïnvloede oostelijke kerk nooit zou doen. Wie ooit een syrisch-orthodoxe kerkdienst meegemaakt heeft, constateert meteen duidelijke verschillen: de kerken zijn veel puriteinser en koeler ingericht dan de Syrisch-orthodoxe (we hebben meer kerken van beide confessies bezocht). Als wijn wordt druivensap gebruikt. De mensen zitten streng gescheiden naar geslacht en zeer ordelijk in banken. De ietwat anarchistisch-vitale levendigheid, die men in de orhodoxe en oudoosterse kerken zo nadrukkelijk beleeft, is hier nauwelijks meer aanwezig. Wat heel veel indruk op mij gemaakt heeft (en wat ik zeer navolgenswaard vind!!): in de kerkdienst wordt de collecte ook bij de liturgisch geklede geestelijken in het koor geïncasseerd.
Soiale verantwoordelijkheid wordt met een hoofdletter gechreven
Wat heel positief opviel: men bekommert zich duidelijk intensief om gehandicapten. Ze hebben bijzondere scholen voor hen, maar ook verzorgingshuizen en revalidatiecentra, bijvoorbeeld voor verlamden. Want door het gevaarlijke verkeer komen er veel mensen met verlammingen voor. Een in pronkuniformen geklede blaaskapel van gehandicapte kinderen en jongeren speelde. Een groep gehandicapte jongens voerde later een soort rituele wedstrijden op. In het algemeen staat de sociale verantwoordelijkheid sterk op de voorgrond (veel meer dan bij ons!)
Kerkelijke levenswandel
Een zeer puriteinse, bijna fundamentalistische levenswandel valt snel op. Echtscheiding mag geen thema zijn. Voorechtelijke geslachtsomgang is ondenkbaar. Homoseksualiteit is strikt verboden. Een bisschop die homoseksueel is of zou zijn, wordt gesuspendeerd en waarschijnlijk buiten de kerk gesloten, wat tot een juridische nasleep leidde of zou leiden. Over de wijding van vrouwen, zo zei mij een bisschop, kan niet eens gepraat worden. Een strikt alcohol- en rookverbod geldt voor alle gelovigen, altijd en overal.
Oecumene
In de Zuid-Indische staat Kerala is ongeveer 25 procent christen. Er zijn vooral rooms-katholieken, syrisch-orthodoxen, anglicanen en leden van Mar Thoma. In heel India is ongeveer 2,3 procent christen. Daarom is het belangrijk dat zij elkaar bijstaan en daarom zijn er in het land nauwe interkerkelijke betrekkingen. Men is immers op elkaar aangewezen.
Betrekkingen met de Unie van Utrecht
Natuurlijk zijn wij geografisch gezien ver weg van India. De Mar Thoma Kerk heeft ongeveer een miljoen gelovigen. Vergeleken daarbij zijn wij zeer klein. Daarom is het begrijpelijk dat de mensen nauwelijks iets van ons weten. Ook de bisschoppen – met uitzondering van één – hebben geen werkelijke relatie met ons. Alleen bisschop Philoxenos – waarschijnlijk de belangrijkste van hun bisschoppen – is zeer in ons geïnteresseerd. Hij weet waarschijnlijk ook het meeste over ons. Ook hebben de bisschoppen nauwelijks contact met ons gezocht – misschien juist omdat zij zich er helemaal niet van bewust zijn wie wij zijn. Naar mijn inschatting moet van beide zijden nog veel werk gestoken worden in de relatie en de informatie, als wij elkaar werkelijk nader willen komen.
Ik ben er niet zeker van of er een nauwere betrekking met de Mar Thoma kan ontstaan. Wij zijn zowel geografisch als spiritueel zeer ver van elkaar verwijderd. Bovendien moeten hun onze morele opvattingen en onze kerkelijke praktijk (scheiding, seksualiteit, homoseksualiteit etc.) precies uitgelegd worden. Hun wijze van denken is zeer streng. Volgens mijn indruk (ik kan me natuurlijk vergissen) weten ze weinig over onze houding en levenswerkelijkheid met betrekking tot dergelijke vraagstukken.
Bisschop Hans Gerny
Vertaling: Adrie Paasen
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 5 december 2011