Nederlandse kerkgeschiedenis in wereldwijd perspectief
Op 14 november vond in Utrecht het symposium “Only One Small Village? Dutch Church History in Global Perspective. (17th-18th c.)” Slechts één klein dorpje? Nederlandse kerkgeschiedenis in globaal perspectief (17de/18de eeuw) plaats. De bijeenkomst wierp nieuw licht op Nederlandse kerkgeschiedenis door deze in internationaal perspectief te plaatsen. Hoofdspreker was de Amerikaanse hoogleraar Charles H. Parker (St. Louis University), een specialist op dit gebied. Naast hem spraken ook Nederlandse specialisten.
Van “Vaderlandse kerkgeschiedenis” naar internationale netwerken
Nederlandse kerkgeschiedenis wordt als “Vaderlandse kerkgeschiedenis” vaak als een geval apart gezien. Wat gebeurt er wanneer deze geschiedenis in internationaal perspectief geplaatst wordt?
De hoofdspreker, Charles H. Parker (St. Louis University, USA) plaatst het Nederlandse katholicisme van na de Reformatie in de context van een internationale missionaire opleving en laat zien hoe de Nederlandse situatie vergelijkbaar is met die in, bijvoorbeeld, Mexico, Peru, of India. Deze verwevenheid is ook thema van de bijdrage van de Nederlandse kerkhistoricus Dick Schoon, die ingaat op de nauwe relatie tussen Nederlandse ontwikkelingen in de 17de eeuw en netwerken in Rome. Schoon is Bisschop van Haarlem en toegevoegd onderzoeker aan het Oud-Katholiek Seminarie (UU). Bisschop Schoon droeg zijn lezing op aan de gedachtenis van pastoor Fred Smit (1938-1990), in leven docent kerkgeschiedenis aan het Oud-Katholiek Seminarie, en dit jaar vijfentwintig jaar geleden gestorven. Smit was Schoons kerkhistorische mentor.
Motiverend geheugen: herinnerd verleden als inspiratie
Geschiedenis heeft altijd een functie en vormt identiteit. Prof. dr. Judith Pollmann (Leiden) en prof. dr. Mirjam van Veen (Vrije Universiteit) gaan in op katholieke en protestantse herinneringscultuur en de vorming van identiteit. Pollmann spreekt over de ontwikkeling van een gemeenschappelijke en motiverende visie op het verleden in katholieke kringen na de Reformatie. Van Veen gaat in op de manier waarop ervaringen van buitenlands ballingschap en de herinnering eraan een rol speelden bij de ontwikkeling van Calvinistische identiteit en zelfbewustzijn in Nederland.
Wereldchristendom als perspectief van de toekomst?
Prof. dr. Martha Frederiks (UU) spreekt ten slotte over Nederlandse kerkgeschiedenis in relatie tot de benadering vanuit deze geschiedenis uit het perspectief van het Wereldchristendom. De casus van de 18de-eeuwse Ghanese predikant Jacobus Elisa Capitein die, geordineerd door de de Amsterdamse gereformeerde classis, in Ghana werkzaam was en voor belangrijke interculturele uitdagingen kwam te staan.
Het symposium werd georganiseerd vanuit de bijzondere leerstoel “Oude katholieke kerkstructuren” aan de Universiteit Utrecht, in samenwerking met het Departement Filosofie en Religiewetenschap en geleid door dr. Jo Spaans (UU) en prof. dr. Peter-Ben Smit (UU/Oud-Katholiek Seminarie).
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 19 november 2015