“Voor veel familieleden die naar mijn priesterwijding komen, zal het vermoedelijk de laatste keer zijn dat ze een kerk bezoeken”, zegt Michael van den Bergh met een glimlach. Hij is niet echt opgegroeid in een kerkelijk milieu, wil hij maar zeggen, en ook een universitaire studie volgen was thuis niet vanzelfsprekend. Toch was hij al vanaf zijn veertiende overtuigd dat het priesterschap zijn roeping was. Uiteindelijk duurde het meer dan twintig jaar voordat hij zijn jongensdroom kon waarmaken. “Kennelijk was dit de route die ik moest gaan.” Zijn priesterwijding vindt plaats op zaterdag 26 oktober in Egmond aan Zee. Naast zijn pastorale functie in de Amsterdamse parochie blijft Michael tevens de ‘personal assistent’ van de aartsbisschop.
Tekst: Jan-Willem Wits
Foto’s: Marjolein van Panhuys
“In onze familie speelde geloof geen rol van betekenis. Na de scheiding van mijn ouders verhuisde ik met mijn moeder naar Bergschenhoek. Op mijn openbare school werd godsdienst en levensbeschouwing gegeven en min of meer toevallig kwam ik terecht bij de rooms-katholieke variant, de kerk van mijn oma’s. Toen begon ik ook steeds vaker naar de parochiekerk te gaan en op mijn 12de vond mijn godsdienstleraar het tijd dat ik dan ook maar eens gedoopt werd. Ik vond alles overweldigend. De kaarsen, de wierook, de liturgie. Ik werd misdienaar en koster en hulporganist. Tijdens een van de zaterdagvieringen bij het orgel dacht ik opeens: ik hoor dáár thuis, bij het altaar.”
Konvikt
“Omdat ik een havo-diploma had, dacht ik dat studeren aan de universiteit er helemaal niet in zou zitten. Dat had in mijn familie ook nog nooit iemand gedaan. Uiteindelijk werd ik toch priesterstudent van het bisdom Rotterdam en verhuisde ik op mijn achttiende naar het Utrechtse Ariënskonvikt voor een priesteropleiding op hbo-niveau. Alhoewel ik ongetwijfeld een hele vrome jongen was, vond ik het verschil tussen de sfeer op het konvikt en het parochieleven dat ik gewend was enorm groot. Het voelde soms beklemmend. Iedereen werd geacht om als een priester te leven, maar daar werd door veel priesterstudenten een eigen invulling aan gegeven… Onder elkaar leek het soms een wedstrijd wie het meest orthodox was. Na twee jaar besloot ik te vertrekken en dacht ik dat mijn priesterdroom voorbij was. Ik ben toen een opleiding voor maatschappelijk werk gaan volgen, want met en voor mensen willen werken had ik wel aan mijn oriëntatie op het priesterschap overgehouden.”
Kwartje
“Samen met mijn partner, die ook een rooms-katholieke achtergrond had, ontdekte ik in 2012 de oud-katholieke Paradijskerk in Rotterdam. Het was alsof we thuiskwamen. Ik heb het ook als een groot geschenk ervaren dat we samen deze stap konden zetten. Het is in deze tijd al niet vanzelfsprekend dat je een relatie hebt met iemand die iets met geloven heeft, laat staan dat je samen bij dezelfde kerk uitkomt. We zijn als vrijwilliger actief geworden, ik onder meer door lector te worden. Martina Liebler, die aan de lectorenopleiding verbonden was en nu mijn collega in Amsterdam is, stelde opeens de vraag waar ik zelf nog niet op was gekomen: ‘Waarom word je geen priester in de Oud-Katholieke Kerk?’. Het was alsof er een kwartje viel dat ik lange tijd had weggestopt. Ja, waarom niet eigenlijk?!”
Wereldkerkgevoel
“In 2015 kreeg ik van aartsbisschop Joris Vercammen de kans om jongerenpastor te worden, juist vanwege mijn achtergrond als maatschappelijk werker. In 2018 heb ik mij aangemeld voor het seminarie van onze kerk en ben ik weer met theologie begonnen. In 2020 werd ik door de nieuwgekozen aartsbisschop Bernd Wallet gevraagd om zijn ‘personal assistent’ te worden. Dat betekent dat ik hem voornamelijk ondersteun bij zijn internationale werk als voorzitter van de Internationale Bisschoppenconferentie van de Unie van Utrecht. Het is een praktische functie met veel regelwerk, maar het heeft wel mijn wereldkerkgevoel sterk gevoed. We zijn binnen de Unie van Utrecht niet allemaal hetzelfde maar we horen bij een groter geheel. Zeker nu de kerken het vaak zwaar hebben, is die ervaring heel inspirerend.”
Duobaas
“Kort voor mijn diakenwijding in maart van dit jaar kreeg ik een aanstelling als assisterend pastor in de Amsterdamse parochie, met diaconie en presentie in de buurt als aandachtsgebieden. Daarnaast blijf ik ook gewoon de assistent van aartsbisschop Bernd. Ik vind het heel mooi en bijzonder dat ik zo op twee totaal verschillende plekken in de kerk, met andere rollen en verantwoordelijkheden, mag werken en dat de beide bisschoppen mij die mogelijkheid hebben geboden. Het vult elkaar prachtig aan. Ik vind het ook wel grappig dat ik nu twee bisschoppen als baas heb. Gelukkig kunnen ze het heel goed met elkaar vinden!”
Pastorie
“Het is lastig om tot taak te hebben om de kerk in de buurt present te stellen, zonder dat je er zelf woont… Daarom ben ik met mijn partner naar de pastorie in Oud-Zuid verhuisd. De begane grond wordt gebruikt door de parochie en wij wonen boven. Het vraagt wel wat om iets van je privacy te behouden, maar daar maak je samen goede afspraken over en gelukkig is dat heel erg goed gelukt. Het kerkbestuur heeft zich er erg voor ingespannen om een mooie plek te creëren.”
Bubbel
“Ik realiseer mij dat ik best in een bubbel leef door eerst zes jaar theologie te hebben gestudeerd en nu dag en nacht met kerk en geloof bezig te zijn. Dat merk ik al als ik bij mijn familie ben die niet altijd begrijpt wát ik doe, laat staan waarom. Voor de meeste mensen die in Oud-Zuid wonen zal hetzelfde gelden. Zelfs het christendom is al een krimpende bubbel in deze seculiere samenleving, laat staan een kerk met nog geen vijfduizend leden. Laatst was er een bijeenkomst van de geestelijkheid en daar was ik veruit de jongste. Dan denk je wel even: hoe gaan we verder? Toch word ik daar niet moedeloos van. Integendeel; er zijn nog heel veel kansen maar je moet wel out-of-the-box durven denken. Ik denk wel dat we als kerk snel helderheid moeten bieden over onze toekomst, bijvoorbeeld voor de mensen die nu overwegen om priester te worden en het lange traject van een universitaire theologiestudie te beginnen. Hebben zij over zes jaar nog uitzicht op een betaalde aanstelling?”
Maatwerk
“Wij proberen bij te dragen aan de plek waar we staan, bijvoorbeeld door iedere zaterdag de deur open te zetten voor mensen die iets willen doneren aan de Voedselbank. Ik zie het als mijn opdracht om er namens onze kerk te zijn zonder iets terug te verwachten. Ook als priester zal ik in de liturgie vaker maatwerk moeten leveren en rekening moeten houden met de context. Gelukkig heeft onze kerk een enorme rijkdom aan liturgische vormen. Het is bijvoorbeeld heel waardevol om bij een kerkelijke uitvaart de eucharistie te vieren als verwijzing naar de verrijzenis, maar is dat ook wenselijk wanneer bijna niemand ter communie gaat? Ben je dan nog een vierende gemeenschap of kan je dan beter een dienst van Schrift en Gebed vieren? Dat geldt ook voor vieringen waarbij we de wijk meer bij willen betrekken. Hoe neem je mensen mee als veel van onze taal en symboliek bij hen niet bekend is? Dat vraagt om heel goed te luisteren naar de context en als dat nodig is ook andere keuzes te maken dan we misschien gewend zijn.”
Lange weg
“Alhoewel ik ook na mijn priesterwijding dezelfde diaconale taken houd, voelde ik dat het tijd werd om priester te worden. Het mooie is dat ik daarbij echt door de parochie wordt gesteund. In onze kerk is een priester niet iemand die tegenover de gemeenschap staat, maar daar zelf deel van uitmaakt. Het was een lange weg, maar ik denk geen enkel moment dat het verloren jaren waren, integendeel. Door alles wat ik meebreng aan lessen en ervaringen, denk en hoop ik een betere priester te kunnen worden. Het heeft zo moeten zijn.”
De priesterwijding van Michael van den Bergh vindt plaats op zaterdag 26 oktober in de parochiekerk van de H. Agnes aan de Voorstraat 112 in Egmond aan Zee. De viering begint om 14.30 uur. Iedereen is van harte welkom.