Deze week verschijnt het onderzoek van Floris van Gils naar het oud-katholieke kerklied in boekvorm. De presentatie is as. zaterdagmiddag 29 maart – zie onderaan dit artikel voor meer informatie. Van Gils deed een aantal bijzondere ontdekkingen, waarvan hij speciaal voor ons al een tipje van de sluier licht.
Floris vertelt:
“Op de plek waar mijn vrouw en ik getrouwd zijn en waar mijn nieuwsgierigheid naar het oud-katholieke kerklied begon, mag ik nu het resultaat delen van mijn onderzoek: het boek Een verborgen liederenschat – Het oud-katholieke kerklied en zijn receptie. Dat vind ik bijzonder.
De interesse voor het liedrepertoire van de oud-katholieke kerk werd gewekt in 2019 toen ik als organist aan de slag mocht in de Sint-Gertrudiskathedraal in Utrecht. Om me voor te bereiden op de muziek die ik zou spelen, kocht ik het Oud-Katholiek Gezangboek. Er ging een wereld voor mij open. Veel gezangen waren totaal nieuw voor mij. Vaak spraken de teksten en melodieën mij aan. Verschillende van deze gezangen nam ik mee naar docenten van het conservatorium en ook zij waren positief verrast. Het verbaasde mij dat deze liederen zo onbekend zijn gebleven. Deze verbazing was het begin van mijn onderzoek naar het oud-katholieke kerklied en zijn receptie.
Opmerkelijke ontdekkingen
Een interessante ontdekking was dat er verschillende keren sprake is geweest van de overname van oud-katholieke gezangen in protestantse liedbundels. Het meest opmerkelijk vond ik de overname van meerdere gezangen in de Evangelische Liedbundel. Hoewel de evangelische kerkmuziek, liturgie en theologie in eerste instantie erg anders lijken die van de Oud-Katholieke Kerk, vond men herkenning in de spiritualiteit van de liederen. Het oud-katholiek kerklied is vaak behoorlijk ‘vroom’ van toon en ademt een diepe afhankelijkheid van God. Een andere bijzondere ontdekking is de continuïteit die in de ontwikkeling van het oud-katholiek kerklied zichtbaar wordt. Veel Nederlandse katholieke liederen uit de zeventiende en achttiende eeuw worden nog steeds in de oud-katholieke kerk gezongen. Dat geeft een directe band met de mensen die vóór ons geloofd en gezongen hebben!
Veel interesse
Het is heel leuk om te merken dat er in aanloop van de presentatie zoveel interesse is voor het oud-katholieke kerklied. Ik kijk uit naar de boekpresentatie en ben benieuwd naar de bijdrage van Hanna Rijken en Rens Tienstra. We sluiten af met de viering van de vespers, waarbij we natuurlijk ook uit het Oud-Katholiek Gezangboek zingen. Het is mooi en verrijkend om het kerklied te bestuderen, maar nog mooier om ermee in te stemmen en God biddend de lof te zingen.”
Boekpresentatie
Op zaterdagmiddag 29 maart is vanaf 14.00 uur de boekpresentatie van Een verborgen liederenschat. Tijdens de boekpresentatie zal Floris van Gils in een lezing hoogtepunten uit zijn onderzoek voor het voetlicht brengen. Twee experts, Hanna Rijken en Rens Tienstra, dragen vervolgens een gesproken recensie bij. De bijeenkomst sluit af met de viering van de vespers (16u) en een eenvoudig receptie.
Met elkaar hopen we een mooie middag te beleven vol nieuwe inzichten over de Oud-Katholieke liederenschat in oecumenisch perspectief! Vanzelfsprekend zullen we ook een aantal gezangen zingen. Aanmelden kan bij: marian.brand@okkn.nl
Locatie: Ste. Gertrudiskathedraal, Willemsplantsoen 2, Utrecht
Op de oud-katholieke webshop kun je het boek van Floris van Gils alvast bestellen: https://webshop.oudkatholiek.nl/
Meer informatie over Een verborgen liederenschat:
Het Oud-Katholiek Gezangboek van 1990 – de huidige gezangbundel van de Oud-Katholieke Kerk – is een oecumenische bundel pur sang. Veel gezangen uit de Rooms-Katholieke Kerk én uit de protestantse kerken hebben een plaats gekregen naast een niet geringe schat aan oud-katholieke liederen. Toch bevatten de huidige rooms-katholieke bundel Gezangen voor Liturgie en de protestantse bundel Liedboek – zingen en bidden in huis en kerk praktisch geen enkel lied dat als ‘oud-katholiek’ kan worden gekenmerkt. Hoe kan het dat het oud-katholieke kerklied kennelijk zo verborgen is gebleven? En wat zijn eigenlijk specifiek oud-katholieke liederen? Hoe heeft het oud-katholieke kerklied zich ontwikkeld?
Het boek Een verborgen liederenschat – Het oud-katholieke kerklied en zijn receptie geeft antwoord op deze vragen, en geeft zo zicht op de ontwikkeling en de karakteristieken van het oud-katholieke kerklied. Daarnaast worden de ontwikkeling en de karakteristieken van het rooms-katholieke en het protestantse kerklied in relatie tot het oud-katholieke kerklied geschetst. Deze hymnologische studie geeft zo een boeiend overzicht van het oud-katholieke kerklied in zijn bredere oecumenische, historische en kerkmuzikale context.