Wat hebben ambt en spiritualiteit met elkaar te maken? Is er zoiets als een spiritualiteit van ambtsdragers? Deze vragen stonden centraal op het symposium ‘ambt en spiritualiteit’ van 25 juni. Ruim vijftig bezoekers uit binnen- en buitenland luisterden naar antwoorden op deze vragen van P. Jos Moons SJ, ds Marleen Blootens, dr. Mattijs Ploeger en zr. Rebekka Willekes. De dag sloot af met een vesper, waarin bisschop Dirk Jan Schoon voorging en preekte.
Alter Christus 2.0
P. Jos Moons SJ, verbonden aan de Tilburg School of Catholic theology als promovendus en studentenpastor, nam het publiek mee op een reis door zijn eigen theologische doordenking van zijn ervaringen als priester. Startend met de traditionele notie dat een priester als representant van Christus Christus bij de mensen moest brengen, ontwikkelde hij de gedachte dat het er juist ook om gaat Christus in anderen te ontdekken. Christusrepresentatie speelt een belangrijke rol in de spiritualiteit van de priester, maar dan wel zo dat hij erop let Christus te ontmoeten in de ander.
Roeping en bevestiging
In de bijdrage van ds Marleen Blootens stond roeping tot het ambt en de bevestiging daarvan door de gemeente centraal. Komend uit de Gereformeerd Vrijgemaakte traditie die tot voor kort geen vrouw in het ambt kende, legde Blootens verslag af van haar zoektocht naar het predikantschap toe en van de voortgaande worsteling met de vraag: wie ben ik als predikant en hoe geef ik dat vorm? Afwezig vanwege familieomstandigheden werd de lezing voorgedragen door Thelma Schoon, student aan de Protestantse Theologische Universiteit.
Intensieve spiritualiteit
Als docent, priester en rector van het seminarie startte Mattijs Ploeger zijn bijdrage met een vraag die hij oud-katholieke seminaristen stelde: of ze het gevoel hadden op het priesterschap voorbereid te worden. Omdat studenten deze met ‘nee’ beantwoordden, vroeg hij zich af wat er aan de hand was. Het antwoord vond hij in de stelling dat er weinig aparte priesterspiritualiteit bestaat, maar dat deze in heel veel opzichten vooral een intensievere vorm van algemeen-christelijke spiritualiteit is. Iedereen is geroepen in een innige band met Christus te leven, te bidden, missionair in het leven te staan, etc. Dit past goed bij een ambtstheologie die het ambt sterk in de gemeente veranderd, als één van de manieren waarop iemands leven in de gemeenschap geordend kan zijn.
Gebed, stilte en gehoorzaamheid
Zr. Rebekka Willekes, priores van de Priorij Klaarland (Trappistinnen), sprak over de uitdagingen voor een kloosterzuster die priores wordt. Waar vindt zij nog ruimte voor gebed, stilte en gehoorzaamheid wanneer dit onder dreigt te gaan in allerlei andere taken? In dialoog met kerkvaders en mystici liet zr. Rebekka op aansprekende wijze zien hoe haar gevoel van niet opgewassen zijn tegen haar taak, haar overgave aan God kon vergroten, hoe stil zijn geleerd kan worden in het luisteren naar anderen, juist in gesprek, en hoe de gehoorzaamheid van een overste kan bestaan uit het ingaan op de behoeften van anderen en jezelf.
Vesper en receptie
Dat ambtsspiritualiteit zijn plaats heeft in de vierende gemeente was voelbaar in de afsluitende vesper. Bisschop Dirk Jan Schoon ging voor en benadrukte in zijn preek de veelheid van gaven van de Geest, waarvan het ambt er één is. Voorgangers waren met hem lector Gertjan Arentsen en de beide assisterend pastores van de parochie. De voorzang werd verzorgd door Lidwien van Buuren en Johannes van Riessen, met als organist Jan Hallebeek. Zij vervingen het uitgevallen Vocaal Theologen Ensemble op meer dan volwaardige wijze. Een receptie achterin de kerk vormde de afsluiting van de bijeenkomst – de lengte van het napraten was een goede indicatie van de rijkdom van de inhoud ervan!
Aanleiding voor de bijeenkomst was het afscheid van assisterend pastor Marieke Ridder en het 12,5-jarig priesterjubileum van Peter-Ben Smit, eveneens assisterend pastor in de Amsterdamse parochie en deken van het bisdom Haarlem.
Tekst: Peter-Ben Smit
Amersfoort, Bisschoppelijk Bureau, 27 juni 2017