Op 31 mei overleed Dr. Agnes Abuom op 73-jarige leeftijd. Joris Vercammen schreef een memoriam over haar leven. Agnes wordt geprezen om haar inzet voor de Wereldraad van Kerken, onder andere als de moderator van het vorig Centraal Comité en de Assemblee in Karlsruhe.
Door Joris Vercammen
Ik herinner mij haar vooral als een wijze vrouw die met haar diepe spiritualiteit en intens geloof een onuitwisbare indruk op mij heeft achtergelaten. Haar overlijden is een verlies voor de Afrikaanse Kerken, de Anglicaanse Gemeenschap én de hele oecumene.
Maak je hart vrij
‘Let go and the love of Christ takes the central stage!’ Het zijn woorden die Agnes Abuom tekenen. Het was 2021 en het Centraal-Comité vergaderde online en zij als moderator verwelkomde ons met een kleine reflectie met die woorden als centrale gedachte. Laat toch los wat je zelf zo belangrijk lijkt te vinden, je eigen overtuigingen, maar ook je verdriet en eventueel zelfs dat waarop je je hoop hebt gesteld. Laat het allemaal los om je hart vrij te maken zodat de Geest opnieuw tot je kan spreken.
Die Geest zal je hart richten op de Christus’ liefde en je als vanzelf invoeren in de eenheid met anderen. Zo ongeveer moet zij het gezegd hebben. Zo is het in mijn hoofd in elk geval beklijfd. Niet omdat ze met zoveel welsprekendheid werden uitgesproken. Een geboren spreker was Agnes niet. Maar omwille van hun wijsheid en omdat ze zo tekenend zijn voor de vrouw die Agnes was.
Eenheid
‘Eenheid’ onder christenen, onder mensen was Agnes’ hartstochtelijk streven. De weg ernaartoe begint bij het durven los te laten. Dat vraagt vrijheid. Die vrijheid kan alleen nederigheid je brengen. En nederig was Agnes. Je had bij haar altijd het gevoel dat ze je de volle ruimte gaf. Om je verhaal te doen, met je argumenten te komen, je teleurstelling uit te spreken of de mogelijkheden die je zag met haar te delen. Altijd was er die aandacht, die openheid, die bereidheid mee te denken. En vooral ook de waardering voor je inzet en je commitment.
Het heeft het Agnes niet altijd gemakkelijk gemaakt en soms vroeg ik me wel eens af of haar eerlijke openheid wel opgewassen was tegen opdoemende kerk-politieke draaikolken, die de loop van de Wereldraadsrivier af en toe komen compliceren. Door haar wijsheid en haar integriteit stond ze echter boven partijen en belangengroepen. Zij zocht werkelijk naar wegen naar eenheid en was ervan overtuigd dat het verlaten van de eigen-comfort-zone daartoe een voorwaarde is.
Thursday in black
Als Afrikaanse vrouw had zij een bijzondere positie en daarvan was zij zich zeer bewust. Haar inzet voor de actie ‘Thursday in black’ (tegen seksueel en gender-gerelateerd geweld) is een voorbeeld van haar solidariteit met het lijden van zovele vrouwen en mannen, die in Afrika – en elders – onder vernederingen gebukt gaan. Met haar betrokkenheid bij de ‘Pelgrimage for Justice and Peace’, die het kader vormde voor het werk van de Wereldraad tijdens het laatste decennium, lag ze mede aan de basis van menig initiatief dat christenen samenbracht om samen na te denken over thema’s waarover ze van mening verschilden. Voorbeelden van die thema’s zijn: evangelisering, diakonie, seksualiteit, interreligieuze dialoog.
Nieuwe culturele kolonisatie of evangelie-verkondiging?
Het Christendom is in Afrika volop in ontwikkeling. De opkomst van de evangelicale groepen is ook daar een fenomeen dat kritisch gevolgd moet worden. Soms brengen zij eerder een nieuwe culturele kolonisatie dan een eerlijke verkondiging van het evangelie. Agnes was iemand die erin geloofde dat de Afrikaanse kleur van het evangelie het christendom alleen maar verdiepen kan, zoals elke cultuur met haar eigen beleven van het christen-zijn ons geloof rijker maakt. Haar bekommernis was het dat de christenen in al hun diversiteit elkaar niet zouden loslaten, want daarmee wordt het evangelie zelf krachteloos gemaakt.
Hetzelfde streven deed haar een rol spelen in de Anglikaanse gemeenschap, waarvan de eenheid onder druk staat, niet het minst door toedoen van de Afrikaanse ledenkerken. Het strekt de Anglicaanse Kerken tot eer dat ze Agnes Aboum tot ‘canon’ hebben gemaakt. Het is een terecht teken van de waardering die zij verdient en wellicht ook een aanleiding om zich verder te laten inspireren door het voorbeeld van haar leven dat een leven-in-verbondenheid was. Dankbaar dat ik deze grote vrouw hebben mogen kennen, prijs ik de Heer voor al het goede dat door haar tot stand mocht komen. Dat zij nu in de Gemeenschap van de Drieëne haar thuis gevonden mag hebben.
+Joris Vercammen
(Lid van het Centraal Comité van 2006 tot 2022.)